TDV İSAM’dan Temel İslam Ansiklopedisi

Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) tarafından genel okuyucuya İslam diniyle ilgili temel konular, kavramlar ve kişiler hakkında doğru bilginin anlaşılır biçimde ulaştırılması amacıyla hazırlanan “Temel İslam Ansiklopedisi” okuyucuyla buluştu.

10 yıl boyunca titizlikle yürütülen bir çalışma sonucunda hazırlanan 8 ciltlik eserde, İslam’a dair 1426 madde yer alıyor.
Örgün eğitim, din hizmetleri ve irşat faaliyetleri için yardımcı kaynak olma özelliğine sahip Temel İslam Ansiklopedisi, akademik terim yoğunluğu az tutularak ve öğretici bir üslup kullanılarak, 383 bilgilendirici çizim eşliğinde okura sunuldu.

Türkiye Diyanet Vakfı İSAM Başkan Yardımcısı ve projenin koordinatörü Doç. Dr. Tuncay Başoğlu, eserin hazırlık sürecini ve temel özellikleri ile ilgili açıklamalarda bulundu.

10 yıllık bir çalışmanın sonunda ortaya çıktı

Başoğlu, fikrin Rusya Müslümanlarından gelen bir taleple ortaya çıktığını belirterek, “İSAM yönetimi, onların ihtiyacı doğrultusunda bir çalışma hazırlama kararı aldı. Ardından ilim heyetinin yaptığı çalışmalar sonucunda Müslümanların genel dini bilgilenme ihtiyacını karşılayacak bir eserin, öğretici özellikleri öne çıkan ve konuları kolay anlaşılabilir bir üslupla sunan bir eser olması gerektiği konusunda anlaşıldı. İlk planlamaya göre eser önce Rusça olarak yayınlanacaktı.” dedi.
Başoğlu, 10 yıllık dönem içinde çalışmanın çeşitli değişimlere uğradığını ve önce Türkçe olarak yayınlanıp daha sonra diğer dillere tercüme edilmesine karar verildiğini söyledi.

Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi ile Temel İslam Ansiklopedisi’nin (TİA) muhatap kitlesinin farklı olduğunu vurgulayan Başoğlu, şunları kaydetti:
“TİA’nın muhatap kitlesini öncelikle gençler, lise ve üniversite öğrencileriyle İslami ilimler alanında ihtisası olmayan genel okuyucu olarak belirledik. Dolayısıyla İslami ilimlere dair ihtisası bulunmayan okuyucunun rahatlıkla bilgi edinebilmesini hedefledik. Eserde İslam’a göre nasıl yaşayacağını sorgulayan Müslümanlara gerek sunduğu bakış açısıyla gerekse ilgili konuları açıklama tarzıyla dini hükümleri kavramada kolaylık sağlandı. Konular öğretici, kolay anlaşılır bir üslupla yazıldı ve çizimlerle desteklendi. Eserde doğru ve doyurucu bilgi verilmekle birlikte mümkün olduğu kadar az terim kullanıldı, kullanılan terimler gerekli yerlerde açıklamalarla birlikte verildi. TİA’da İslam dininin inanç, ibadet ve yaşayış esaslarının anlatılması hedeflendi. İslam dinine, İslam düşüncesine ve temel İslam bilimlerine dair konu ve kavramlara, Kuran-ı Kerim’de ismi geçen peygamberlere, Hz. Peygamber’in hayatına ve mücadelesine, sahabelerden ve İslam tarihinde önde gelen alimlerden seçilmiş biyografilere yer verildi.”

Maddeler 383 bilgilendirici çizim eşliğinde okura sunuldu

Ansiklopedi maddelerinin infografilerle desteklenerek okuyucu kitlesi için kolay anlaşılabilir hale getirildiğine dikkati çeken Başoğlu, “Bu tür çizimler sayesinde anlattığınız bilgiyi okuyucu rahatça anlayabilir. TİA’nın fotoğraftan ziyade çizim ağırlıklı bir eser olduğunu söyleyebiliriz. Hemen tüm biyografilerin özet bilgi veren bir kimlik kartı var. Önemli pek çok kavramın ve ibadetlerin anlatılmasında çeşitli çizimlere başvurduk.” ifadelerini kullandı.

Başoğlu, projede yaklaşık 180 ilim adamı ve uzmanın görev aldığını vurgulayarak, eserin özellikle azınlık olan Müslüman toplulukların dini bilgilenme ihtiyacını karşılamak üzere çeşitli dillere tercüme edilebileceğini ifade etti.

Eserin bir Müslüman için gündelik hayatında karşılaşacağı birçok probleme çözüm sunacak bilgi ve bakış açısı sunduğunu kaydeden Başoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu eserde medya, banka, ekonomi, iletişim, spor gibi TDV İslam Ansiklopedisi’nde bulunmayan bazı genel maddeler de var. İslam’da inanç ve yaşayışla ilgili kişinin sosyal hayatta karşılaşacağı problemleri ele alan pek çok başlık bulunuyor. İçki, uyuşturucu, sigara gibi zararlı alışkanlıklara ve çeşitli sosyal problemlere yönelik konular da ele alındı. Bunların dışında merak edilen pek çok çağdaş fıkhi meseleye yer verdik. Dinin hükümlerini öğrenmek isteyenlere yeterli bilgi verecek nitelikte bir eser ortaya çıktı. Biz bu çalışmayla doğru bilgi ve dini şuur kazandırmayı hedefledik. Biyografileri verilen alimler arasında sadece dini ilimlerle meşgul olmuş olanlar kadar Ali Kuşçu gibi hem dini ilimlerle hem de matematik ve doğa bilimleriyle uğraşmış Müslüman alimler de var. Gençlerin, öğretmenlerin, genel okuyucunun faydalanabileceği bir eser.”

Başoğlu, ansiklopedinin Türkiye Diyanet Vakfı’nın TDV Yayınevlerinden ve “www.diyanetvakfiyayin.com.tr” adresinden temin edebileceğini sözlerine ekledi.